پیشینه و ضرورت اعجاز قرآن

اعجاز از ریشه‏ «عجز» (ناتوانی) به معنای ناتوان ساختن می ‏باشد. ناتوان ساختن‏ بر دو گونه است: یکی آن که توانایی کسی قهرا از وی سلب شود و او به عجز در آید،مثلا اگر شخصی قدرت مالی یا مقامی دارد، آن مال یا مقام از او با زور گرفته شود و او به خاک ذلت‏ بنشیند. دیگر آن که کاری انجام گیرد که دیگران از انجام و یا هماوردی با آن عاجز باشند، بدون آن که درباره آنان هیچ گونه اقدام منفی به عمل ‏آمده باشد، مثلا ممکن است کسی در کسب کمالات روحی و معنوی به اندازه ‏ای ‏پیشرفت کند که دست دیگران بدو نرسد و از روی عجز دست فرو نهند. در مثل ‏گویند: «فلان اخرس اعداءه؛ فلانی زبان دشمنان خود را بند آورد.» مقصود آن است‏ که آن اندازه آراسته به کمالات گردیده و کاستی‏ها را از خود دور ساخته که جایی ‏برای رخنه عیب جویان باقی نگذارده است.

اعجاز قرآن از نوع دوم است، یعنی در بلاغت، فصاحت، استواری گفتار، رسا بودن بیان، نو آوری‏های فراوان در زمینه معارف و احکام و دیگر ویژگی‏ها، آن اندازه ‏اوج گرفته که دور از دسترس بشریت قرار گرفته است. از این جهت قرآن را «معجزة‏خالدة؛ معجزه جاوید» گویند. این حالت‏ برای قرآن، همیشگی و ثابت است،چرا که ‏این کتاب بزرگقدر، سند شریعت جاوید اسلام است.