الف) قسم خوردن خداوند بر اساس علل و حکمتهایی است که به برخی از آنها اشاره میکنیم:
1. تأثیر گذاری بیشتر؛ موضوعی که دارای اهمیت و عظمت است، با جدیت و قاطعیت بیشتر بیان میشود، تا تأثیر بیشتری داشته باشد. و این اختصاص به قرآن ندارد؛ بلکه در میان مردم نیز هرگاه گوینده سخن خود را قاطعانه بیان کند، از نظر روانی تأثیر بیشتری در قلب شنونده میگذارد.
2. دقت، تأمل و اندیشه بیشتر؛ تأکید به واسطه سوگند، سبب اندیشه هرچه بیشتر مخاطب در موضوع مورد قسم میشود.
مثلاً: از مهمترین اموری که قرآن به سبب آن قسم یاد کرده، معاد و رستاخیز است. قسمهای مکرر درباره معاد هر انسانی را به اندیشه وامیدارد.
3. بیان شرافت؛ اگرچه همه چیز مخلوق خدا است؛ اما برخی مخلوقات از شرافت بیشتری برخوردارند؛ مانند: کعبه، مسجدالحرام، ماه رمضان و... یکی از اهداف سوگند، بیان شرافت بیشتر مواردی است که به آن سوگند یاد شده است.
4. قسم خوردن خداوند سبب تقویت اهل ایمان و دل گرمی آنان میشود و...
ب) علت این که خداوند همانند مخلوقات خود قسم میخورد آن است که، به زبان قوم (مردم) حرف میزند. به تعبیر دیگر چون هدف خداوند در مقام بیان معارف، احکام و تشریعات به بندگان خود میباشد، لذا به زبان قوم سخن میگوید تا مردم در درک و فهم، مشکلی نداشته باشند. مثلاً در عرف مردم هر جا سوگندی به زبان میآید، همه میفهمند مطلب بسیار با اهمیت است. خداوند نیز همین کار را در امور مهم با بندگانش دارد تا این پیام در اموری که بسیار مهم است، منتقل شود. "وَ مَآ أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلآ بِلِسَانِ قَوْمِهِی لِیُبَیِّن لهم...؛(ابراهیم،4) ما هیچ پیامبری را، جز به زبان قومش، نفرستادیم؛ تا (حقایق را) برای آنها آشکار سازد."(تفسیر نمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران، ج 17، ص 192، دارالکتب الاسلامیه.)
شنبه 23 بهمن 1395 ساعت 00:39