اخلاق پیامبر در قرآن و روایات

از جمله موضوعاتى که قرآن مجید آن را به عظمت یاد نموده: خوش اخلاقى پیغمبر اکرم اسلام می‌باشد، چنان که در: (سوره قلم)، آیه 4 راجع به اخلاق آن حضرت می‌فرماید: «وَ إِنَّکَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظِیمٍ؛ و حتما تو داراى یک خلق بزرگى می‌باشى».(1)

اخلاق پیامبر مطابق و هماهنگ با قرآن بود. خداوند او را به مثل این سخنان تربیت کرد که:

1- «خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِینَ؛ با آن‌ها مدارا کن و به نیکى‏ها دعوت نما و از جاهلان روى بگردان». (سوره اعراف/199)

2- «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسانِ وَإِیتاءِ ذِی‌الْقُرْبى‏ وَیَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَالْمُنْکَرِ وَالْبَغْیِ؛ خداوند فرمان به عدل و احسان و بخشش به نزدیکان مى‏دهد، و از زشتی‌ها و منکرات‏ و ظلم و ستم نهى مى‏کند». (سوره نحل/90)

3- «وَاصْبِرْ عَلى‏ ما أَصابَکَ؛ در برابر مصائبى که به تو مى‏رسد شکیبا باش». (سوره لقمان/17)

4- «فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ؛ از آن‌ها درگذر و صرف‌نظر کن». (سوره مائده/13)

5- «ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ؛ بدى را با نیکى دفع کن». (سوره فصلت/34)

و آیات دیگر، سپس خداوند سیماى ظاهر و نهان آن‌ حضرت را کامل نمود، و او را چنین ستود: «وَ إِنَّکَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظِیمٍ؛ و تو قطعا اخلاق عظیم و برجسته‏اى دارى». (سوره قلم/4)